Sözlükte “tükenmek, tamamlanmak, nihayet bulmak” mânasındaki nefk kökünden türetilen infâk “bitirmek, yok etmek; Fakir düşmek” üzere manalara gelirse de daha Fazla “para yahut malı elden çıkarmak” mânasında kullanılmaktadır.
Dinî-ahlâkî bir terim olarak çoklukla “Allah’ın hoşnutluğunu elde etme emeliyle kişinin kendi servetinden harcama yapması, muhtaçlara tıpkı ve nakdî yardımda bulunması” demektir. Bu bakımdan infak, farz olan zekâtı ve istekli olarak yapılan her çeşit hayrı içermektedir.
Mallarınız ve evlatlarınız sizin için imtihandır
Kur’an-ı Kerim’de infak ile ilgili şöyle buyrulur:
“Mallarınız da çocuklarınız da birer İmtihan vesilesidir. İlah katında ise pek Aka bir mükâfât vardır. O halde gücünüz yettiği kadar Allah’ın Buyruk ve yasaklarına karşı gelmekten sakının. Kulak verin; itaat edin; kendinize hayr olmak üzere (iyiliğiniz için) bağışta bulunun. Kim nefsinin cimrilik tutkusundan korunursa, işte onlar kurtuluşa erenlerin tâ kendileridir.”[1]
Bu iki âyet-i kerime, müminlere hitaben, eş ve evlatlardan Hasım olanların çıkabileceğini ve dikkatli olunması gerektiğini bildiren âyetten sonra gelmekte ve uyarıyı “Mallarınız da çocuklarınız da birer İmtihan vesilesidir” diye pekiştirmektedir.
Bu sebeple de evlat ve geçim korkusuyla hayır-hasenât yapmamak üzere Fazla sakıncalı bir davranışın benimsenmemesi hatırlatılmakta ve asıl Aka mükâfâtın İlah katında olduğunun unutulmaması istenmektedir.
İslam Dininde İnfak etmenin önemi
İslâmî anlayışa nazaran herkes, öncelikle emeğiyle kendisinin ve yükümlülüğü altındakilerin gereksinimini karşılamaya çalışmalıdır. Çünkü bir hadiste belirtildiği üzere “Kişi elinin emeğiyle kazandığından daha iyi bir şey yememiştir.” (Müsned, II, 334; Buhârî, “Büyûʿ”, 15; ayrıyeten bk. Tâhâ 20/131-132).
Ancak dinî naslar bir Tüm olarak incelendiğinde, herkesin elinden geleni yapması Gerekli olmakla Bir arada fertlerin toplumun maddî bedellerinden sırf çalışarak hak ettikleri kadar değil olağan gereksinimleri kadar faydalandırılması unsurunun benimsendiği anlaşılır.
Hz. Peygamber dul ve yetimlerin geçimini şahsen üstlenmiş (Buhârî, “Ferâʾiż”, 4, 15; Müslim, “Ferâʾiż”, 14), Hz. Ömer de bu uygulamayı resmîleştirmiştir.
Fârâbî, devlet gelirlerinin bir kısmının çalışma gücü bulunmayanlarla mesleği Nakit kazanmak olmayıp toplumsal aktiflik gösterenlere harcanması gerektiğini söyler. Lakin bunlara yapılacak infak, hizmetlerinin kıymetiyle sonlu olmalıdır. Gerçekten Hz. Ömer, birinci vakitlerde hâfızlık çalışması yapanlara maaş bağlatmışken daha sonra bu faaliyetin hizmet niteliğini kaybettiğini görünce bundan vazgeçmiştir.
Kur’an’da İnfak zekattan daha Fazla geçiyor
Unutmayalım ki zekât, dînen Güçlü sayılanlara; cömertlik ve infâk ise zengin-fakir her müʼmine ilâhî bir buyruktur. Hakikaten Kurʼân-ı Kerîmʼde infâka teşvik, minimum bir veriş olan zekâttan Fazla daha Çok yer almaktadır. İnfak, zengin-fakir her müslümanın mükellefiyetidir.
İnfak ile alakalı kimi Ayetler
“Allah’ın kendilerine ihsan ettiği nimetlerde cimrilik edenler, bunun kendileri hakkında iyi olduğunu sanmasınlar! Bilakis bu onlar için Fazla berbattır. Zira o cimrilik ettikleri şeyler kıyamet gününde boyunlarına dolanacaktır. Kaldı ki göklerin ve yerin mîrası Allah’ındır. İlah yaptığınız her şeyi Fazla âlâ bilmektedir.” (Ali İmran 3)
“Onlardan bir kısmı da: ‘Eğer İlah bize lütfundan verip Varlıklı kılarsa, kesinlikle sadaka ve zekât verir ve uygun insanlardan oluruz’ diye Allah’a Ant edip Laf vermişlerdi. İlah onlara lütfundan verince Çabucak cimrileştiler ve artlarını dönüp gittiler.” (Tevbe 76)
“Onlar cimrilik eden ve insanları da cimriliğe teşvik eden, Allah’ın kendilerine bağışladığı zenginliği gizleyen kimselerdir. Biz, bu nankörlere aşağılayıcı bir azap hazırlamışızdır.”(Nisa 4)
“Siz o denli kimselersiniz ki İlah yolunda harcamanız istendiğinde, bir kısmınız cimrilik ediyor. Hâlbuki kim cimrilik ederse, kendi ziyanına cimrilik etmiş olur. Zira hakikaten İlah varlıklı, siz ise muhtaçsınız.” (Muhammed 47)
Mallarınızı İlah yolunda harcayın ve kendinizi kendi ellerinizle tehlikeye atmayın. Bir de düzgünlük edin ve yaptığınızı hoş yapın. Doğrusu İlah güzellik eden ve işini hoş yapanları sever. (Bakara 195)
Ki onlar gaybe iman eder, namazı dosdoğru kılar ve kendilerine rızık olarak verdiğimiz şeylerden harcarlar. (Bakara 3)
Rasûlüm! Sana, İlah yolunda ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki: “Sevap kazanmak için harcayacağınız şeyleri öncelikle ananıza, babanıza, akrabanıza, yetimlere, fakirlere ve yolda kalmışlara verin.” Yeterlilik olarak her ne yaparsanız, İlah onu kesinlikle bilir. (Bakara 125)
Rasûlüm! Sana içki ve kumarın kararını soruyorlar. Şöyle de: “Onlarda Aka bir günah ve ziyan, bununla Birlikte beşerler için birtakım yararlar da vardır; Ama günah ve ziyanları yararlarından daha büyüktür.” Yeniden sana İlah yolunda neyi harcayacaklarını soruyorlar. De ki: “İhtiyaç fazlası olup kolayınıza geleni verin.” Allah, etraflıca düşünesiniz diye size âyetleri böylelikle açıklıyor.
(Bakara 219)
Ey iman edenler! İçinde hiçbir alışverişin, dostluğun ve şefaatin geçerli olmayacağı bir gün gelmeden Evvel size verdiğimiz rızıklardan İlah yolunda harcayın. Kâfirlere gelince, onlar zâlimlerin ta kendileridir. (Bakara 254)
Mallarını İlah yolunda harcayanların misâli, yedi başak bitiren ve her başakta Çehre dâne bulunan bir Biricik tohumun hâli üzeredir. Allah, dilediğine kat kat fazlasını da verir. Zira Allah, lutfu pek geniş olan ve her şeyi hakkıyla bilendir. (Bakara 261)
Mallarını İlah yolunda harcayıp da bunun akabinde rastgele bir başa kakmada ve gönül incitici bir harekette bulunmayanlar yok mu, onlar için Rableri yanında Özel mükâfatlar vardır. Onlara hiçbir dehşet yoktur ve onlar mahzûn da olmayacaklardır. (Bakara 262)
Hz. Peygamber (SAV)’in cimriliğe karşı ettiği dua
“Rabbim! Cimrilikten, tembellikten, Fazla yaşlanıp bunamaktan, kabir azabından, Deccâl’in oyununa gelmekten, hayatın ve mevtin getireceği huzursuzluktan Sana sığınırım.”
Yorum Yok