Hızır ve İlyas peygamberlerin yılda bir Sefer gerçekleştiğine inanılan buluşmasının ismi “Hıdırellez”.
Her Yıl 5-6 Mayıs’ta kutlanan Hıdırellez, 2017 yılında “UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri”ne kaydettirildi.
Dünyanın farklı yerlerinde kutlanıyor
Anadolu’nun yanı Dizi Balkan ülkelerinde, Orta Doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan’da bayram olarak kutlanan Hıdırellez, dünyanın farklı yerlerinde Ağrice, Altı Mayıs, Aya Yorgi, Aziz George, Bahar Bayramı, Ederlez, Eğrice, Eğrilce, Hederlez, Hıdrellez, Hiderlez, Hızır ile İlyas, İderlez, Birinci Yaz, Mantifer, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) isimleriyle de biliniyor.
Hıdrellez baharın gelişini simgelese de bunun yanı Dizi farklı bir inanışa da mesken sahipliği yapıyor.
Hızır Peygamber ve İlyas Peygamber’in buluştuğuna inanılıyor
İnanışa nazaran karada darda kalan şahıslara yardım eden, onlara yol gösteren, Rahmet ve bolluk getiren Hızır Peygamber ve suların koruyucusu İlyas Peygamber, yılda yalnızca bir Defa buluşuyor.
İnanışta baharın habercisi, bitkilere can veren, zorda, darda kalanlara yardım eden Hızır Peygamber, Beyaz sakallı bir Yaşlı olarak tasvir ediliyor. İlyas Peygamber ise uzun uzunluklu, parıltı yüzlü olarak betimleniyor ve elinde uzun bir değnekle dolaştığına inanılıyor.
İlk ne Vakit kutlandığı belirsiz
Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Alimcan İnayet, Hıdırellez’in birinci ne Vakit kutlandığının tam olarak bilinmediğini, yüzyıllardır geniş bir coğrafyada kutlandığını anlattı.
Buluşma gül ağacının altında
İki peygamberin 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece, bir gül ağacının tabanında buluştuğuna inanıldığını kaydeden İnayet, bu nedenle gül ağaçlarının kutlamada Kıymetli yer tuttuğunu söyledi.
Bayramı Tebrik ritüellerinin en bilindiklerinden birinin gül ağaçlarıyla ilgili olduğunu kaydeden İnayet, olması dilenen hayallerin o gece gül ağaçlarının altına çizildiğini belirtti.
Ağaçlara bez bağlanıyor
İnayet, Hıdırellez’de Çeşitli dileklerin gerçekleşmesi için ağaçlara bez bağlandığını Anlatım ederek, kutlamalarda ateş yakıldığını ve üzerinden atlandığını anlattı. Türk kültüründe ateşin temizleyici olarak görüldüğünü lisana getiren İnayet, günahlardan arınmak için ateşten atlamanın Hıdırellez’in en yaygın ritüelleri ortasında yer aldığını söyledi.
Çimen üzerinde yuvarlanılıyor
Hıdırellez’de hastaların şifa bulmak için çimen üzerinde yuvarlandığına değinen İnayet, o çimenleri yiyen birinci kuzuların kesilip yenmesinin de hastaları sıhhatine kavuşturduğuna inanıldığını lisana getirdi.
Hıdrellez öncesinde konutlar ve kıyafetlerin temizlendiği belirtiliyor
İnayet, Hıdırellez’i kutlayanların geçmiş günahlarından arınmak için o gece bol su ile yıkandığını, ayrıyeten Hıdrellez öncesinde meskenler ve kıyafetlerin temizlendiğini aktararak, şu bilgileri verdi:
Hızır ve İlyas’ın gücünün, dokunduğu bitkilere, çiçeklere geçtiği kabul edilir. Onun için toplanan çeşit çeşit çiçekler de kaynatılıp şifa bulmak için içilir. Kısmet açmak isteyen genç kızlar küpe, yüzük, boncuk üzere eşyalarını bir çömleğe koyar ve ağzını kilitledikleri çömleği bir gece gül ağacı tabanında bekletir. Çömlekler sonraki gün maniler söylenerek açılır.
“Sosyal dayanışmayı güçlendiren bir gelenek”
Alimcan İnayet, Hıdırellez’in toplu halde kutlanan bir bayram, toplumsal dayanışmayı güçlendiren bir anane olduğunu belirterek şöyle konuştu:
Kutlamalar sırasında kaynaşma, dayanışma oluyor. Hıdırellez’de kırlara çıkıp cümbüş şenlik ve oyunlar düzenlenir, sofralar kurulup Yemek yenir. Renkli ritüellerle kutlanan Hıdırellez, toplumsal dayanışmayı güçlendiren bir gelenektir. Türk dünyasının Değerli bedellerinden bir adedidir. Bu geleneğe sahip çıkılması gerekir.
Yorum Yok