Siirt’in 20 kilometre kuzeybatısında yer alan, Başur Höyük’te Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi kapsamında 2013’te yapılan hafriyat çalışmalarında ortaya çıkarılan bir mezarda ‘Erken Tunç Çağı’na ilişkin yaklaşık 5 bin yıllık oyun taşları bulundu.
Köpek ve domuz gibi figürler bulunan taşların en sonuncusu 2019’da yapılan hafriyatlarda ortaya çıkarıldı.
Toplamda 39 adet olan taşlar Batman Müzesi’nde müdafaa altına alındı. Taşların 2 şahıs ile oynanan av, yarış yahut zeka oyunu için kullanılan taşlar olduğu düşünülürken, nasıl oynandığı ise hala gizemini koruyor.
“Satrancın atası diyebiliriz”
O Devre hafriyat çalışmalarında vazife Meydan Batman Müzesi’nde arkeolog Abdurrahman Demir, “2013 yılında birinci defa yapıtlarla karşılaştık, bir mezar buluntusu olarak. Daha sonra 2019 yılında ise nihayet modülü olan domuzu bulduk. Emsal eserler ışığında bir karşılaştırma yaptığımızda, sistem olarak 4 domuzun, 4 köpeğin olması, göz halinde olması, pramidal taşların olması ve mermi gibisi taşların olmasıyla bunun zati bir zeka oyunu olduğunu aslında gösteriyor. Büsbütün zeka oyunudur diyebilir miyiz, tartışılır. Bir av oyunu, yarış oyunu ya da zeka oyunu olabilir. ‘Satrancın atasıdır’ demek de tahminen Fazla da yanlış olmayabilir. Oyun taşının 2019 yılında yapılan çalışmayla birlikte Tüm modülleri tamamlandı. Tabi sonuçta biz hafriyat yaptığımız için, oyunun hangi kurallarda, hangi formda oynandığını bilmiyoruz.” diye konuştu.
“Başurlular sanat üretmiş”
Bulunan oyun taşlarıyla Başurluların sanat ürettiğini DHA’ya söyleyen Demir, “Oyun taşlarının milattan Evvel 3100 ile 2900 yılları ortası yani toplamda 5 bin yıllık bir geçmişi var. Erken Tunç Çağı’nın Kıymetli yapıtlarından biridir. Batman Müzesi Müdürlüğü Başkanlığı’nda yapılan hafriyatlarda, Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur’un yaptığı çalışmalarda ortaya çıkarıldı. Bu taşların hangi maksatla yapıldığı bilinmemekle birlikte bununla ilgili hem yabancı hem yerli çalışmalar var. Üzerine hem makaleler hem de tez çalışmaları devam ediyor. İlerleyen vakitlerde yayınlanacaktır. Taşlar Fazla enteresandır. Oyunla ilgiliden çok, o devrin insanlarının etrafını taşlara yansıttığını rahatlıkla görebiliyoruz. örneğin biz rastgele bir satranç oyununa baktığımızda satrançtaki atlar, kale ve piyonların bir benzerini bu oyunda da görebiliyoruz aslında. Başur Höyük’ten çıkarılan bu oyun taşları toplamda 39 adet olup, 2 bireyle oynandığı düşünülmektedir. Devrinin en Kıymetli sanat yapıtlarıdır diyebiliriz. Zira birçok insan eser yapar, zanaat üretir ancak ‘Başurlular sanat üretmiş’ diyebiliriz” tabirlerini kullandı.
Yorum Yok